Het zijn de uitlopers van de hopplant die in de winterperiode in het West-Vlaamse Poperinge voor de nodige reuring zorgen. Ik heb het over hopscheuten, ook wel het witte goud genoemd. Vorige week heb ik samen met Toerisme Poperinge en de dames van Sofie’s World een tour gemaakt door de belangrijkste hopstreek van België en heb ik voor het eerst deze delicatesse gegeten. Het authentieke Volkswagenbusje van Rondje Westhoek bracht ons op dag één naar de hoeve van De Lovie, brouwerij Sint-Bernardus en restaurant Terminus. Dag twee stond ook in het teken van hop en scheutjes, met bezoeken aan het Hopmuseum en hopboerderij Hoppecruyt.
De eerste hopscheuten van het seizoen!
Tot 1983 zweerden de landbouwers bij de klassieke methode van hopscheuten uit de volle grond. Dankzij wetenschappelijk onderzoek en de inzet van Keurbroederschap De Witte Ranke werd er een nieuwe manier ontwikkeld: hopscheutenteelt in een verwarmde serre. Het grote voordeel is dat de oogsttijd wordt uitgebreid tot vier maanden. Bij het hoeveproject van *De Lovie is deze teeltmethode van toepassing. Jaarlijks leveren zij de eerste hopscheuten en eind december zijn de primeurscheutjes geveild voor een bedrag van 1730 euro voor één kilo!
Het hoeveproject is één van de zes plekken in Poperinge waar ze hopscheuten verwerken. Jaarlijks in september worden gerooide planten verzameld bij de verschillende hopboerderijen in de regio. Maar aangezien het de laatste jaren alsmaar beter gaat met de Belgische hop (waardoor de boeren minder planten rooien) komen er ook hopplanten uit Frankrijk naar de hoeve. Tijdens het proces in de verwarmde serres wordt de natuur nagebootst. De wortelblokken worden – net voor de uitlopers van de plant uit de grond schieten – bedekt met een laag aarde en plasticfolie. Na ongeveer 10 dagen komen de hopscheuten tevoorschijn en zijn ze klaar om (met de hand) geoogst te worden. De plukker breekt bij de tweede knoop de scheut af en behoudt het krokante gedeelte van vijf tot acht centimeter. Deze teelt duurt van januari tot eind februari. Daarna is het de beurt aan de scheuten uit de volle grond.
*De Lovie biedt dagbesteding voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De hoeve omvat een groot aantal activiteiten binnen deze dagbesteding en naast tuinonderhoud en de verzorging van dieren horen hierbij ook arbeidsintensieve teelten zoals die van hopscheuten en ‘vergeten groenten’ zoals o.a. paarse truffelaardappelen, ‘ratte’, aardpeer en crosnes. Op dit momenten werken ze bij de hoeve met scheuten van Magnum en Target, twee hoprassen met flinke scheuten.
In de volle grond
In Poperinge zijn 19 hopboeren actief, daarvan telen er 9 hopscheuten. Geen enkele boer teelt exclusief hopscheuten. De teelt is voor hen een extraatje waarvoor ze bereid zijn om ‘s winters hard te werken. Dit geldt ook voor Benedikte en Wout van hopboerderij ‘t Hoppecruyt, een familiebedrijf wat al 124 jaar draait (4 generaties) en waar ze sinds 18 jaar ook hopscheuten telen op 1 van de 9 hectare die ze aan hopvelden bezitten. Eén zo’n hectare geeft – afhankelijk van de oogst van dat jaar – tussen de 10 en 100 kilogram aan hopscheuten. Bij de hopboer staat tijdens deze scheutenperiode bijna elke zondag de klassieker “hopscheuten met een gekookt eitje” op het menu. Naast hop en hopscheuten telen ze bij ‘t Hoppecruyt ook spruitjes en er staan een flink aantal vleeskoeien op stal waarvan de mest wordt gebruikt als voeding voor de hopplanten.
Anders dan bij de gestuurde methode met de verwarmde serres, is het telen van hopscheuten in de volle grond weersafhankelijk. Zo komen de jonge uitlopers van de hopplant naar boven wanneer de lente in aantocht is, zo half februari, begin maart (de stappen van het afdekken etc. zijn verder gelijk). Dat het nu flink heeft gevroren de afgelopen periode is goed voor de oogst van de scheutjes. Hop heeft namelijk koude nodig om te werken. Een geoefende plukker oogst ongeveer één kilogram hopscheuten in anderhalf uur en de gemiddelde kiloprijs van de scheuten schommelt rond de 100 euro.
De hopboerderij levert hopscheuten aan restaurants uit de regio en eveneens kunnen particulieren de scheutjes bestellen, zelfs online! (ook in Nederland kun je bestellen) Vanaf half februari zijn de hopscheuten uit de volle grond verkrijgbaar en in maart tijdens het culinair doe-het-zelf atelier mag iedereen zelf komen plukken bij ’t Hoppencruyt. Na de pluk ga je naar de sfeervolle locatie van Manoir Ogygia en leer je onder leiding van de chef de hopscheuten op verschillende manieren klaarmaken.
In de winter zonder die mooie groene klimplant heeft het nog steeds iets magisch, zo’n hopveld.
Hopscheuten: rauw, gebakken, gefrituurd of geblancheerd?
Je kunt de scheutjes dus rauw eten, gestoofd, gebakken, gefrituurd of geblancheerd. De hopscheuten zijn krokant en hebben een typisch nootachtige smaak. Ik heb volgens mij alle varianten wel kunnen proeven, en oh wat waren ze fantastisch klaargemaakt door de chef van Manoir Ogygia (echt een super aanrader!). Wist je trouwens dat hopscheuten ook nog eens gezond zijn? Ze bestaan vooral uit eiwitten en calorieën tellen ze niet. Ze hebben schijnbaar een kalmerende werking (?) en bevorderen de eetlust.
Proef zelf hopscheuten!
Bij restaurant Terminus worden de hopscheuten ongetwijfeld goed bereid. Wij hebben letterlijk een kijkje in de keuken (en de slagerij) mogen nemen bij dit restaurant en daarna een selectie aan charcuterie mogen proeven. Ze maken echt alles zelf, van huisgemaakte boerenpaté en bloedworst tot terrine van ganzenlever en huisgerookte bio zalm.
Nog meer adresjes; Hotel de la Paix, De Paterstafel, Amfora, Passage, ’t Blauwers Huys (aanrader!), Pegasus, ’t Hommelhof en Hotel Callercanes.
Met dank aan Toerisme Poperinge voor deze indrukwekkende tour.
